05/03/2024
Wethouder Pascal Verkroost en John Besseling
Zaterdag 2 maart staat een stukje historie van Purmerend uit 1574 in de spotlights in het Purmerends Museum aan de Kaasmarkt. Historicus John Besseling ontdekt in het Noord-Hollands Archief de memoires van Jacob Mathijsz Rol, een Purmerender die van 1573 tot 1576 burgemeester van de stad is. John: ”Zo’n vondst is iets waar iedere historicus van droomt.” Hij beschrijft deze periode, de nachtmerrie die Purmerend in deze jaren doormaakt, in zijn boek ‘Een stad in de frontlinie.’
Na de opening door wethouder Pascal Verkroost (Cultuur), vertelt John over de 80-jarige oorlog. “Dit jaar is het 450 jaar geleden dat de Zaanstreek ontzet wordt van de Spaanse overheersing. In Alkmaar en Zaandstad wordt dit uitbundig gevierd. In Purmerend niet, dat komt waarschijnlijk doordat naast de oorlog ook een kwart tot de helft van de Noord-Hollandse bevolking om het leven komt door een uitbraak van de pest.”
Plattegrond van het onbemuurde Purmerend rond 1550-1570 Kunstenaar Jacob van Deventer Bron: Beeldbank Noord-Hollands Archief.nl
Pinksterdrie
Veel is er niet bekend over die periode, maar dankzij doortastend zoeken door John en het uiteindelijk vinden van de memoires van burgemeester Rol, die schrijft over de Geuzen, Spanjaarden en de aanval op Purmerend vanuit Ilpendam en Zaandam, komt er veel informatie boven water. John: ”Met behulp van twee vendels Purmerendse burgers wordt de vijand teruggedrongen richting Ilpendam. Als dat dorp vanaf het Purmermeer met kanonnen wordt beschoten breekt er paniek uit. De Spaanse troepen slaan op de vlucht en raken verdwaald in het doolhof van Waterlandse sloten en vaarten. Van de drieduizend Spanjaarden keren er slechts zeventig terug naar Amsterdam. De Zaanstreek dankt aan deze slag de viering van Pinksterdrie, een extra vrije dag als beloning voor de overwinning op de Spanjaarden.”
Van stadje naar stad
Terugkijkend is de slag om Purmerend volgens John misschien wel de belangrijkste mijlpaal in de geschiedenis van de stad. “Niet alleen is de stad ternauwernood ontsnapt aan een totale verwoesting, maar het komt versterkt uit de strijd. Van een kleine stad zonder vestingen, nauwelijks meer dan een dorp, groeit het binnen enkele jaren uit tot een geduchte vestingstad en een regionaal centrum.”
Tot slot van zijn betoog overhandigt auteur John Besseling het boek aan wethouder Pascal Verkroost met speciale dank voor Atie Schenk van Gemeente Purmerend voor haar betrokkenheid. Het boek is mede tot stand gekomen dankzij o.a. een bijdrage van Gemeente Purmerend, Vereniging Historisch Purmerend en de Rabobank. Het boek is te koop bij het Purmerends Museum en Het Leesteken.
Tijdens de presentatie klaagt een bezoeker over het maken van (pers)foto’s. Voor alle duidelijkheid: De fotografen doen gewoon hun werk waarvoor ze zijn uitgenodigd: foto’s maken van de presentatie.
Willem van Oranje
Pinksterdrie
Wilt u op de hoogte blijven van al het nieuws in Weidevenne, Kop West, Centrum en Beemster, schrijf u dan in voor de nieuwsbrief.
