05/12/2022
Appartementen Argonaut
Soms kom je in Purmerend dingen tegen waarvan je denkt, hé wat leuk, dat wist ik (nog) niet. Op deze site plaatsen we regelmatig een Terugblik van Piet Jonker, redacteur/fotograaf van weidevenner.nl. Deze keer: Clipperbark de Argonaut. Aan de Brantjesoever op De Oude Haven aan de Purmersteenweg in Purmerend staat een aantal appartementengebouwen, waaronder Argonaut, genoemd naar één van de vele schepen van de rederij Brantjes die daar in het verleden gevestigd was.
In 1857 loopt bij werf De Boot van F.F. Groen aan de Groote Wittenburgerstraat in Amsterdam de clipperbark Argonaut van stapel. Tijdens de afbouw, onder beheer van Cornelis Theodorus van Assendelft de Coningh, wordt het schip verkocht. Op het eigendomsbewijs bij oplevering op 22 februari 1859, staan als mede-eigenaars P.A. van der Drift, Alkmaar (1/8e part) en N. Brantjes, Purmerend (1/8e part). De Argonaut wordt onder kapitein Jeppe Pieter Carst, geboren op Schiermonnikoog, ingezet voor handel in Chinese en Japanse wateren vanuit Decima dat tot 1855 voor de buitenwereld gesloten is. Slechts een handvol Nederlanders mogen op het eiland verblijf houden.
Bouwtekening Argonaut
Geen interesse
De eigenaren van de Argonaut hebben bij de bouw/aankoop waarschijnlijk ook de situatie in Japan in gedachten, want het schip wordt uitgerust met een flink aantal geschutspoorten. De heren denken het schip na aankomst via de shogun van Deshima aan de Japanse marine als oorlogsschip te verkopen en zo een vette winst te behalen. De Japanners zien echter niets in de Argonaut omdat het niet door stoom, maar door wind wordt aangedreven. De geschutspoorten worden daarna dichtgemaakt.
Argonaut Jacob Spin 1861
Vraagtekens
Tijdens het binnenvaren in de haven van Hongkong in juni 1860 komt de Argonaut in aanvaring met het Britse stoomschip Manilla en zinkt binnen de kortste keren tot aan het dek onder water. Kapitein Carst trekt het zich zo aan dat hij niet veel later overlijdt. Het schip wordt echter boven water gehaald en gerepareerd. Onder kapitein Donnema en stuurman Draijer wordt koers gezet naar Amsterdam, waar de Argonaut ter veiling wordt aangeboden. Op 10 juni 1861 wordt tijdens een vrijwillige verkoping in de Nieuwe Stads Herberg aan het IJ in Amsterdam door notaris Jacobus Dupont Noordhoek, deurwaarder arrondissement rechtbank Amsterdam, het schip geveild. Er wordt ƒ 28.300,- geboden, maar de koop wordt opgehouden. Hier worden later vraagtekens bij gezet, want De Coningh verkoopt het schip ‘uit de hand’ terug aan Brantjes en Van der Drift.
Vergaan
Schaalmodel Clipperbark Argonaut
In 1868 wordt Jan Visser, geboren op16 september 1827 op Schiermonnikoog, kapitein op de Argonaut en vertrekt met zijn gezin, op de oudste zoon na, naar China om daar in een soort familieverband lading te verzorgen voor Nederlandse schepen. Na het vertrek uit Yokahama naar Kobe wordt niets meer van het schip vernomen, vermoedelijk is het in een tropische storm (tyfoon) vergaan.
Plezierjacht
Onder kapitein Harmen Lzn. Draijer vestigt de Argonaut een record door in 78 dagen van Texel naar Batavia te varen. Twee jaar later maken ze opnieuw naam door de reis van Texel naar Banjoewangi in slechts 88 dagen te voltooien. De gemiddelde vaartijd in die tijd is honderd dagen. Het schip is een van de smalste van de Hollandse schepen en lijkt meer op een plezierjacht dan op een koopvaarder.
Eerste winst
Uitgebreid onderzoek door onder andere Wiebe Draijer, achterkleinzoon van kapitein Harmen Draijer, naar de constructie van de Argonaut geeft aan dat de afmetingen van het schip niet overeenkomen met de opgaven op de bijlbrief en bij het aanvragen van zeebrieven. ‘Hoe kleiner het schip hoe minder er betaald moet worden, en dat is de eerste winst’ zal men gedacht hebben.
Bovenmenselijke krachten
De naam Argonaut komt uit de Griekse mythologie. Vijftig helden krijgen opdracht om met het schip schip Argo het gulden vlies (de gouden vacht van een ram) te bemachtigen. Het schip heeft een boeg gesneden uit een eik die bovenmenselijke 
krachten bezit. De mannen (Argonauten) beleven allerlei avonturen, waaronder het aankomen op een eiland dat wordt bewoond door alleen vrouwen, het weerstaan van de Sirenen die schepen naar de kust lokken, een tocht door Afrika, waarbij ze het schip op de rug meetillen en ontsnappen vanuit een meer door tussen botsende rotsen door te varen.
Het appartementengebouw aan de Brantjesoever naast villa Houtheuvel en achter het oude werfhuisje op De Oude Haven heeft een naam met een geschiedenis.
Wilt u op de hoogte blijven van al het nieuws in Weidevenne, Kop West, Centrum en Beemster, schrijf u dan in voor de nieuwsbrief.
