Halve eeuw zwemplezier in De Wilgenhoek

15/03/2020

De Wilgenhoek 1956

Soms kom je in Purmerend dingen tegen waarvan je denkt, hé wat leuk, dat wist ik niet. De komende tijd plaatsen we op deze site regelmatig een artikel uit het boek Terugblikken, verhalen over de stad en haar bewoners, van Piet Jonker, redacteur/fotograaf van weidevenner.nl. Deze keer…Buitenzwembad De Wilgenhoek.

Op woensdag 28 juni 2011 geven enorme zwarte rookwolken boven de Beemster aan dat er iets in de fik staat. Het blijkt het al jaren leegstaande zwembad De Wilgenhoek aan het ‘eerste laantje’ te zijn. Veel mensen die de rookwolken zien, en horen dat het om het oude zwembad gaat, denken met weemoed terug aan de mooie tijd die ze doorbrachten in het bad.

Begin 1900 heeft Purmerend maar liefst drie zwembaden. Het ‘witte bad’ bij de Beemsterbrug voor de ‘elite’ en het ‘bruine bad’ in de ringvaart (later destructor, nu Joke Smithof) voor het ‘gewone volk’.  Daarna komt er nog een bad aan de Kanaaldijk, maar uiteindelijk worden de baden gesloten vanwege het smerige water. Vaak wordt, ondanks alle waarschuwingen, nog lekker in het kanaal gezwommen en er worden er zelfs wedstrijden gehouden waaraan ook  scholen meedoen. Honderden sportievelingen duiken of springen vanaf de Kanaalkade in het troebele water en zwemmen naar de Neckermolen en terug. Minder geoefende zwemmers hebben genoeg aan een half rondje.

Ouwe kolenzak

Zwembad aan de Kanaaldijk

Achter de katholieke jongensschool bij de pisbak op de Kanaalschans en de lozing van het riool, krijgen veel kinderen zwemles. Touw om het middel, fietsbinnenband gekruist om de schouders en springen maar. Tegen de hoge kant hangt een houten ladder, vastgebonden aan de poten van de pisbak. Vader Kuit van de steenhouwerij leert als onbezoldigd zwemleraar iedereen binnen een paar dagen zwemmen.  Ook bij de Kanaaldijk in de Hazepolder wordt heerlijk gezwommen in de buurt van een (stinkend) gemaal en de lozingpijp van de vatenfabriek. Omdat de milieugedachte nog niet echt aanwezig is, wordt afval vaak gewoon in het kanaal gekieperd. ‘Opsturen naar Den Helder’ noemt men dat. Ook met dieren wordt anders omgesprongen. Nestjes jonge katjes of hondjes die niet gewenst zijn, eindigen meestal in een oude kolenzak, verzwaard  met een steen, in het kanaal. Wie niet wil zwemmen tussen allerlei ongerechtigheden en niet opziet tegen een stukje fietsen, kan terecht in het zwembad in Wijdewormer (ringsloot), maar daar is het meestal zwemmen in de blubber.

Zwemclub Achilles
Na jaren van onderhandelingen met de buurgemeenten besluit Purmerend, ondanks de zwarte financiële wolken die boven de stad hangen, mee te betalen aan een nieuw zwembad in de Beemster. Het door architect C. Bos ontworpen en door de firma Brand gebouwde complex kost ruim tweehonderdduizend gulden. Op 16 juli 1955 gaat het nieuwe zwembad met de door A.C. Wijnberg bedachte naam ‘De Wilgenhoek’ open. Eindelijk heeft de in 1923 opgerichte zwemclub Achilles (nu WZ&PC) een eigen onderkomen en hoeven schoolkinderen niet meer naar Zaandam voor zwemles. Al na een paar weken wordt Nelke Lichtenberg als tienduizendste bezoeker verwelkomd. Problemen zijn er nog wel, want voor een stuiver plakt ‘opa’ een papiertje om het stuur van de fiets en controleert bij vertrek of je de juiste fiets meeneemt, maar enkele raadsleden vinden dat een deel van de fietsenstalling gratis moest blijven. Ook over de entreeprijzen wordt stevig gedebatteerd. Veel ouders kopen een gezinsabonnement, waar overigens lang voor gespaard moet worden, en daarin wordt bij binnenkomst een gaatje geknipt, want je mag maar één keer per dag naar binnen. Een prima oplossing, maar er wordt ook mee gerommeld, want er zit geen foto op en daardoor kunnen ook anderen er gebruik van maken.

IJskoud

Zwemplezier in het koude water

Over de zwemtijden wordt ook flink gediscussieerd, want niet iedereen wil gemengd zwemmen. Vrouwen en mannen kunnen op verschillende tijden zwemmen en kleedcabines zijn gescheiden. Links de hokjes voor de vrouwen en rechts voor de mannen . Aan het einde van de cabines zijn de zogenoemde schapenhokken, waar je met meerderen tegelijk je kan omkleden. Bijvoorbeeld met schoolzwemmen. Kleding en tassen worden aan ijzeren haken aan een lange stang gehangen en omdat er nog cameratoezicht is, wordt er regelmatig gestolen. Het gaat dan meestal om een portemonnee met dubbeltjes en kwartjes, maar later komen er kluisjes. De eerste badmeester, meneer Hoogeveen, geeft zwemles en houdt de leerlingen met een grote haak boven water. Het water is niet verwarmd en meestal ijskoud. Bij de kassa hangt een grote klok met daarop de watertemperatuur, maar daar gelooft niemand in. Het voelt altijd veel kouder dan aangegeven. Voor schoolzwemmen gaan de kinderen op de fiets en meestal zingend over de Beemsterdijk.  Pieterman verkoopt in het ‘buffet’ patat voor een kwartje en iets nieuws zijn de zakjes chips met daarin een opgerold stukje gekleurd papiertje met zout. Meer smaken bestaan niet.

In 1974 opent medeoprichter van Achilles oud-badmeester Volkert (Vok) Moerbeek, die vrijwel alle zwembaden in Purmerend heeft meegemaakt, het nieuwe binnenbad met daarin allerlei moderne sportmogelijkheden. De roep om een nieuw en modern zwembad in Purmerend wordt echter steeds luider, maar het duurt nog dertig jaar, als op 16 december 2005 het Leeghwaterbad open gaat en De Wilgenhoek na een halve eeuw zwemplezier wordt gesloten. Zes jaar later gaat wat er nog van over is in rook op.

Wilgenhoek 2018

Wilgenhoek 2020 Woningbouw

 

1 comment

  1. Lorenzo schreef:

    Bedankt voor het stukje geschiedenisles en de foto’s

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *