Dokter Maats en de bank

18/05/2011

Het huis van dokter J.J. Maats (tweede van rechts) aan de Bierkade. Voor het huis de koets met Jan de Boer op de bok

Dokter Maats vocht met hart en ziel voor zijn patiënten.

Johannes Jacobus Maats werd geboren op 28 september 1841 in Schagerbrug.  Vader, groot- en overgrootvader waren geneeskundigen waardoor zijn loopbaan al was uitgezet. Na de Kostschool in Veenendaal en vijf jaar studeren aan de universiteit in Utrecht vestigde hij zich in Purmerend, waar hij met het examen in de heelkunde zijn studies voltooide.

Door Piet Jonker

Als geneesheer en verloskundige begon hij in 1865 zijn praktijk aan de Weerwal, verhuisde naar het Veniediën, en daarna naar de Bierkade. Hij trouwde met Anna Maria Adelheid Holtz, dochter van de latere directeur van de gasfabriek.

Dokter Maats bezocht zijn patiënten in Beemster, Wormer, Purmer, Edam en Monnickendam meestal te paard, en bij slecht weer per koets met Jan de Boer als koetsier. Rond 1917 kocht de dokter een auto en nam Piet de Jongh in dienst als chauffeur. Dokter Maats was een man die met hart en ziel vocht voor zijn patiënten en door zijn eenvoud en menselijkheid op handen werd gedragen. Als mensen de rekening niet konden betalen werd een symbolisch bedrag gevraagd, maar als ze later wel iets te besteden hadden werd de rekening verdriedubbeld. Er moest wel naar hem geluisterd worden en zieken die te vroeg weer aan het werk gingen kregen een medicijn waarvan ze vanzelf weer onder de wol kropen. De mensen liepen met hem weg en elke week stonden er advertenties in de krant waarin ze dokter Maats bedankten voor de goede zorgen.

Staande klok

Maats was medeoprichter van het Witte Kruis in Purmerend en lid van het Rode Kruis. Daarnaast was hij betrokken bij de Begrafenis-Sociëteit, oprichting van de Purmerender Zwemclub en bij de gemeente ‘geneesheer belast met de armenpraktijk, vaccinatie en doodschouw.’  Dokter Maats hielt niet van uiterlijk vertoon en vierde in stilte zijn veertigjarig jubileum als arts en het gouden huwelijksfeest. Toen het vijftig jaar geleden was dat hij tot ‘medisch dokter’ werd gepromoveerd, kon hij er niet onderuit en kreeg een feest aangeboden, opgeluisterd door de twee Stedelijke Muziekkorpsen. De patiënten schonken een staande klok, gekocht bij Dekema in het Padjedijk, die later jarenlang in de leeszaal van het stadhuis heeft gestaan(?)

In 1921 overleed echtgenote Anna en besloot de dokter er een punt achter te zetten.

Met ‘een hartelijk vaarwel’ in de krant nam hij afscheid en vertrok naar Hilversum. Een jaar later stierf Johannes Jacobus Maats op 81 tachtig jarige leeftijd en werd bij echtgenote Anna begraven op de algemene begraafplaats in Purmerend. Burgemeester D. Kooiman vroeg de aanwezigen tijdens de plechtigheid de hoeden op te houden, ondanks het slechte weer, want als de dokter hen zou zien staan, zou hij gezegd hebben: “denken jullie dat ik er vijftig patiënten bij wil hebben?”

Dokter J.J. Maatsbank

In 1925 zamelden oud patiënten geld in voor een monument. Het werd de J.J. Maats bank, ontworpen door Mart Stam, die een plaats kreeg in het Whereplantsoen. De gemeenteraad beloofde het onderhoud te verzorgen, maar bij de verlegging van de Where is de bank verdwenen. Een nagemaakte (niet gelijkend) exemplaar is later geplaatst tegenover de voormalige praktijk van de zoon van dokter Maats.

Het ziet er naar uit dat de gemeente haar toezegging uit 1926 alsnog nakomt en er weer een echte Dokter J.J. Maatsbank terugkomt in Purmerend.

In het webalbum het plaatsen van de bank in afwachting van de officiële plechtigheid. Foto’s gemaakt door Piet Jonker.

3 comments

  1. Leo Bolte schreef:

    Natuurlijk is het leuk dat de gemeente zijn toezeggingen nakomt. Zo te zien is de bank zijn geld wel waard en kan men naar behoefte op de plek lekker uitblazen.

    Ik hoop dat degene die dit project heeft getrokken nu wat tijd vrij heeft om zich bezig te gaan houden met het zoeken naar een bankje dat geplaatst kan worden ergens halverwege tussen de Meander en het winkelcentrum Weidevenne. De mensen kunnen dan tussentijds even uitblazen op de weg heen of terug. Aan zo een bankje is ook behoefte en al vier jaar geleden toegezegd. Men kon toen geen geschikt bankje vinden. Het bankje hoeft geen 27.000 euro te kosten. Mocht het niet lukken er een te vinden, verplaats dan maar de Maatsbank naar die plek.

  2. Piet Jonker schreef:

    Het artikel is enige tijd geleden al geschreven en toen was nog niet bekend dat de bank een andere naam zou krijgen. De bank ziet er inderdaad mooi uit en staat ook op een prima plek. De originele plek is helaas niet meer beschikbaar. Helaas is de naam veranderd van dokter J.J. Maatsbank naar Mart Stambank. Gezien de geschiedenis van de bank onbegrijpelijk.

  3. Chris. schreef:

    Een gemiste kans de herinnering aan een voorbeeldig en geliefd burger te doen herleven.
    Mart Stam zijn weg in de tijdelijkheid is zo ook gebaand

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *