23/08/2015
Willem Eggerts 1886
Amsterdam neemt afscheid van een geslaagde Sail 2015, maar ook Purmerend heeft een historie met het water. Dat blijkt wel uit onderstaand verhaal over de bark Willem Eggerts. Met dank aan Piet Jonker voor het verhaal en de foto’s.
De Bark Willem Eggerts
De voormalige houthandel Brantjes aan de Purmersteenweg, waaraan het huisje De oude haven en de villa Houtheuvel nog herinneren, had ook een rederij. In totaal heeft de firma Brantjes ongeveer veertig schepen in de vaart gehad. Het eerste schip was in 1847 de kof ‘Catarina’ en het laatste schip de driemaster ‘Willem Eggerts’.
In 1884 werd een nieuw schip besteld. Het moest het vlaggenschip van de firma worden. De opdracht ging naar de werf Phoenix, Schotland. Aan de rivier White Cart waren vele scheepswerven, maar er was nog nooit zo’n groot schip gebouwd. Velen twijfelden of dit schip na de bouw wel in de rivier zou passen. Het werd een luxe ijzeren bark (drie masten) met een lengte van tachtig meter. Ter vergelijking: het zou net aan op de Koemarkt kunnen liggen. Op dinsdag 5 mei 1885 werd het schip gedoopt met de naam ‘Willem Eggerts’. Volledig opgetuigd en met vele vlaggen in de drie enorme masten gleed het schip van de helling en begon aan de eerste reis.
De kop van het boegbeeld
Varkens aan boord
Vanwege de afmeting kon de ‘Willem Eggerts’ nooit naar Purmerend komen, hoewel dat wel de officiële thuishaven was. De reizen gingen meestal naar de Amerikaanse oostkust, Zuid-Amerika, Australië en Oost-Indië. Het was een snel schip en voer in 1893 onder kapitein Feyes van Rotterdam naar Batavia in honderd dagen. Voor die tijd een recordtijd. Overal viel het schip op vanwege de afmeting en de uitstraling.
Hoewel het schip snelle overtochten maakte, duurden de reizen soms erg lang. Uit een bewaard gebleven journaal blijkt dat het leven aan boord vaak geen pretje was. De ‘Willem Eggerts’ had een speciaal varkenshok aan dek, maar na een paar maanden waren die dieren op en als de kok dan ook nog eens ziek werd, was het op een houtje bijten. Water was er meestal genoeg want het schip had twee enorme zoetwatertanks van elk 10.000 liter inhoud. De laatste reis ging van Port Pierie in Australië naar Antwerpen en duurde vijf maanden. Na daar een poosje werkloos in de haven te hebben gelegen werd het schip in 1910 verkocht. Volgeladen met kolen zeilde het naar Algoa Bay aan de kust van Mozambique om in Port Natal (Durban) te gaan dienen als ‘coalhulk’ (drijvend pakhuis) voor de stoomschepen die daar kwamen bunkeren. Rond 1935 werd de ‘Willem Eggerts’ op het strand gezet als golfbreker voor de vuurtoren.
De Willem Eggerts’ is nooit in Purmerend geweest en er hebben maar enkele Purmerenders op gevaren. De kapiteins en bemanning kwamen van ‘de eilanden’, voornamelijk Schiermonnikoog. Het heeft de naam Purmerend over de hele wereld bekend gemaakt. “Het was een van de mooiste koopvaardijzeilschepen, waarbij Hollandse zeelieden glommen van trots als ze in een verre haven de naam Purmerend in mooie letters op de spiegel van de ‘Willem Eggerts’ zagen staan”, aldus een gezagvoerder uit die tijd.
Willem Eggerts Beira 2004
