100 jaar droge voeten

13/01/2016

Het is precies 100 jaar geleden toen zich in Purmerend een watersnoodramp voltrok. In de nacht van 13 op 14 januari braken de dijken door waardoor heel Purmerend overlast had van het water. Een stormvloed viel samen met een slechte afvoer van het water langs de bodem van de Zuiderzee. Als gevolg hiervan braken op tientallen plaatsen de dijken door.

Op vrijdag 14 januari brachten boeren uit voorzorg hun vee naar de Koemarkt en ‘s middags ging omroeper Klaas Loef door de stad met de oproep van burgemeester Cavaljé ‘om kelders te ontruimen’. Schoolkinderen mochten naar huis en Purmerenders, nieuwsgierig als altijd, verdrongen zich op de Hoge Brug om naar het stijgende water in de Wheere te kijken. Bewoners aan de Neckerstraat moesten ‘s nachts het meubilair zien te redden, want een groot gedeelte van de polder (nu Weidevenne) liep onder water. De volgende dag werden deze bewoners ondergebracht in de gymnastiekzaal aan de Nieuwegracht.

Gratis drinkwater

Het Noordhollandsch Kanaal liep over en al snel stond ook de tramremise blank. Het water stroomde via het Tramplein naar de gracht en langzamerhand liep de hele stad onder water. Echt gevaarlijk was het niet, maar er was nog geen waterleiding en de waterputten liepen vol met zout (Zuiderzee)water. Bij een waterboot aan de Kanaalschans was gratis drinkwater te halen en ook werd met paard en wagen schoon water rondgebracht. De tram reed niet meer en de gemeente zat opgezadeld met hoge kosten voor hooi en voer voor de vele koeien, paarden en schapen die de stad niet uit konden. Met drie grote stoomboten werd het vee later naar droger oorden gebracht. Uniek was dat de sluisdeuren aan beide zijden open stonden.

Pers op afstand

Een aangekondigd bezoek van koningin Wilhelmina kon wegens ‘lichte ongesteldheid’ van Hare Majesteit niet doorgaan, maar op 17 februari kwam er onverwacht bericht: ‘ze komt er aan’. Redelijk in paniek begaven burgemeester, wethouders en de gemeente-architect zich per (geleende) auto richting Beemsterbrug. De bode (chauffeur) moest nog snel even bij Heideman witte handschoenen kopen. Bij de Amsterdamse Poort ging de koningin lopend richting Hollandia, terwijl de pers door de veldwachters op afstand werd gehouden. Na een bezoek aan de sluis, de Neckerstraat, de Doopsgezinde kerk, de Boterhal, het Burgerweeshuis (ziekenafdeling van het Rode Kruis) en een  afscheidsdrankje in het stadhuis ging de koningin weer op huis aan. Op 10 februari kwam Prins Hendrik als voorzitter van het Rode Kruis een kijkje nemen. Langzamerhand zakte het water en eind maart was de stad droog. Het tijdens de watersnood opgeviste drijfhout werd bij opbod verkocht om zo de kas van de gemeente weer aan te vullen.

Peilsteenpeilsteen plaatsen 210512 (24)

In het viaduct onder de spoorbrug naast het Noordhollandsch kanaal is aan de kant van Weidevenne een peilsteen in de vorm van een brievenbus geplaatst, die de waterstand van toen aangeeft. In 2012 werd een gedenkbord over de watersnood, dat is gemaakt door leerlingen van De Weidevogels, geplaatst bij deze peilsteen. Dit bord is vorig jaar helaas vernield.

Tip!

Tip: Bezoek de expositie in het minimuseum aan de Kaasmarkt 11 (boven bakker Bart). Open zaterdags van 13.00 tot 17.00 uur, of volgens afspraak: tel. 0299- 372267. Toegang is gratis.

Teksten en foto’s Piet Jonker.

 

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *